پایگاه خبری فولاد ایران- برق‌رسانی گسترده، بزرگ‌ترین دگرگونی در نظام جهانی انرژی طی دهه‌های اخیر است.
متأسفانه، این مسیر آینده در منازعات فرهنگی مرتبط با گذار انرژی و مبارزه با تغییرات اقلیمی گیر افتاده است. این موضوع بر حامیان خودروهای برقی، پمپ‌های حرارتی و توربین‌های بادی فشار وارد کرده تا به خطراتی که دیدگاه‌شان در پی دارد، بپردازند.
طبق گزارش گروه خبری ژاپن تایمز، پرداختن به این خطرات به‌ویژه با افزایش مصرف برق در سطح جهانی، اهمیتی دوچندان یافته است. از سال ۲۰۱۰، تقاضای جهانی برق تقریباً دو برابر سریع‌تر از مصرف کلی انرژی رشد کرده است. این روند احتمالاً ادامه خواهد داشت، بخشی به دلیل فناوری‌های جدیدی که برق زیادی مصرف می‌کنند، مانند مراکز داده و هوش مصنوعی، و بخشی به این خاطر که جهان به‌طور کلی ثروتمندتر می‌شود.
همزمان، روش تأمین برق نیز به‌شدت تغییر کرده است: منابع وابسته به شرایط آب‌وهوایی مانند پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین منبع عرضه برق هستند، در حالی که منابع قابل اطمینان گذشته — مانند نیروگاه‌های هسته‌ای، زغال‌سنگ و سدهای بزرگ — رو به کاهش هستند.
با این حال، ذهنیت جهانی در خصوص امنیت انرژی هنوز هم عمدتاً بر ژئوپلیتیک سوخت‌های فسیلی و خاورمیانه متمرکز است، نه بر دنیای جدید مبتنی بر الکترون‌ها. مقامات انرژی هنوز خطرات ناشی از برق‌رسانی به همه‌چیز را به‌درستی ترسیم نکرده‌اند. خوشبختانه، دولت‌ها به آرامی در حال آگاه شدن از این واقعیت هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، که پس از شوک نفتی ۱۹۷۳ تأسیس شد، اکنون پیشنهاد می‌دهد که «امنیت برق» به یک اولویت راهبردی سیاست‌گذاری تبدیل شود. در سندی محرمانه که پیش از نشستی در لندن در تاریخ ۲۴ تا ۲۵ آوریل برگزار شد، این آژانس به نمایندگان اعلام کرد که "امنیت برق از همیشه مهم‌تر است". در بریتانیا، کسی با این نظر مخالفت ندارد: تنها چند هفته پیش، فرودگاه هیثرو پس از آتش‌سوزی در یک ترانسفورماتور قدیمی تعطیل شد.
متأسفانه، فعالان محیط‌زیست سبز، که مشکلی با برق‌رسانی به همه‌چیز نمی‌بینند، هرگونه نگرانی را تلاشی برای تأخیر در گذار از سوخت‌های فسیلی قلمداد می‌کنند. در مقابل، انکارکنندگان تغییرات اقلیمی فقط مشکلات انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های سبز مانند خودروهای برقی را می‌بینند و خطرات نفت، گاز و زغال‌سنگ را نادیده می‌گیرند. در میان این دو دیدگاه افراطی، واقعیت قرار دارد.
اولین خطر برق‌رسانی، تأمین تقاضای بسیار زیاد برای الکترون‌ها است. از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷، مصرف جهانی برق هر سال به‌اندازه مصرف فعلی ژاپن افزایش خواهد یافت. اگر انرژی‌های تجدیدپذیر نتوانند با این رشد همراه شوند، منابع جایگزین مورد نیاز خواهند بود. متأسفانه، چین هنوز هم برای پاسخ به این نیاز از نیروگاه‌های زغال‌سنگ استفاده می‌کند که این خود خطری بزرگ برای محیط زیست است.
اغلب فراموش می‌شود که با وجود رشد سرسام‌آور تجدیدپذیرها، زغال‌سنگ همچنان محبوب‌ترین منبع تولید برق در جهان است و بیش از یک‌سوم الکتریسیته جهان را تأمین می‌کند. اگر گاز طبیعی را هم اضافه کنیم، این دو منبع حدود ۵۰ درصد از برق جهان را تشکیل می‌دهند.
دومین خطر تطابق تقاضای ۲۴ ساعته با تولیدی است که وابسته به تابش خورشید و وزش باد است. آژانس انرژی در گزارش محرمانه‌اش هشدار داده: «چالش‌های ساختاری از تراز کردن شبکه‌هایی که به‌شدت به تجدیدپذیرها متکی هستند، در دوره‌های طولانی تولید پایین، ناشی خواهد شد».
به زبان ساده: مشخص نیست شبکه برق چگونه در شرایط نامساعد جوی عمل خواهد کرد. این واقعیتی است که همواره نادیده گرفته شده، اما اکنون به‌صراحت به آن اشاره می‌شود.
سومین خطر مربوط به زیرساخت‌های شبکه برق است — شبکه‌ای مانند تار عنکبوت، متشکل از صدها نیروگاه، پست برق و مصرف‌کننده. گلوگاه‌ها باعث می‌شوند نیروگاه‌های تجدیدپذیر گاهی ماه‌ها یا حتی سال‌ها برای آغاز فعالیت منتظر بمانند. سرمایه‌گذاری در خطوط انتقال هوایی کم است و سرمایه‌گذاری در خطوط توزیع نهایی حتی کمتر. همچنین کمبود سرمایه‌گذاری در ذخیره‌سازی شبکه به‌شدت محسوس است.
چهارمین خطر ویژگی خاص برق است: عرضه و تقاضای برق باید هر ثانیه، هر دقیقه، هر ساعت، هر روز با هم برابر باشند. بازارهای زغال‌سنگ، گاز و نفت ذخایر و بافرهایی دارند که نوسانات را هموار می‌کند، اما برق چنین مزیتی ندارد. یک تیر برق که سقوط کند می‌تواند باعث قطع برق در کل منطقه شود؛ یک حمله سایبری می‌تواند بخش بزرگی از شبکه را از کار بیندازد.
پنجمین خطر نوسان شدید قیمت است. نسبت به سوخت‌های فسیلی، قیمت برق طی پنج سال گذشته بی‌سابقه نوسان داشته است. در آلمان، قیمت عمده‌فروشی برق از ۶۸۷ یورو (۷۸۲ دلار) به ازای هر مگاوات ساعت تا منفی ۵ یورو در نوسان بوده است. این نوسانات شدید نه تنها برای مصرف‌کنندگان دردناک است، بلکه تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران را نیز دشوار می‌سازد. انرژی‌های تجدیدپذیر — و لزوم تأمین نیروگاه‌های گازی پشتیبان در شرایط بد جوی — از عوامل اصلی این نوسانات هستند.
گام اول برای حل یک مشکل، پذیرش آن است. خوشبختانه اکنون دولت‌ها درباره خطرات سیاست‌های سبز صحبت می‌کنند. حالا وقت آن است که برای مقابله با این مشکلات اقدام شود. هشدار دادن درباره یک خطر، انکار اقلیم نیست — این یعنی واقع‌گرایی برق.
منبع: Japan Times