پایگاه خبری فولاد ایران- در هفته‌های اخیر، بحث درباره آینده سیاست پولی چین وارد مرحله جدیدی شده است. در حالی که اقتصاد چین نشانه‌هایی از کاهش رشد و ضعف تقاضای داخلی را بروز داده، برخی اقتصاددانان و نهادهای تحقیقاتی پیشنهاد کرده‌اند که این کشور ممکن است نیاز داشته باشد به سمت سیاست نرخ بهره صفر حرکت کند؛ سیاستی که پیش‌تر در کشورهای توسعه‌یافته، مانند ژاپن و ایالات متحده، در دوره‌های رکود یا بحران مالی به‌کار گرفته شده بود. این پیشنهاد از سوی تحلیل‌گران فایننشال تایمز نیز مورد بررسی قرار گرفته و با نگاهی عمیق به ساختار مالی، بانکی و اجتماعی چین تحلیل شده است.
نخست‌وزیر چین اخیراً تأکید کرده که دولت همچنان برای رشد اقتصادی سالانه در محدوده ۵ درصد تلاش می‌کند، اما داده‌های جدید نشان می‌دهد که نرخ رشد اسمی اقتصاد پایین‌تر از نرخ واقعی آن است. این یعنی تورم در حال نزدیک شدن به صفر یا حتی منفی شدن است، و در چنین شرایطی، نرخ بهره واقعی – یعنی نرخ بهره اسمی منهای نرخ تورم – به سطحی بسیار بالا رسیده که می‌تواند تقاضا را در اقتصاد بیشتر سرکوب کند. در این فضا، کاهش نرخ بهره می‌تواند یکی از معدود ابزارهای باقیمانده برای تحریک اقتصاد باشد.
با این حال، سیاست نرخ بهره صفر در چین با ملاحظات جدی همراه است. سیستم بانکی چین، به‌ویژه بانک‌های دولتی بزرگ، از کاهش حاشیه سود رنج می‌برند. داده‌ها نشان می‌دهد که حاشیه سود خالص این بانک‌ها به پایین‌ترین سطح خود در بیش از یک دهه اخیر رسیده و ادامه روند کاهش نرخ‌ها ممکن است توانایی آنها برای حفظ ترازنامه‌های سالم را تهدید کند. از سوی دیگر، میلیون‌ها سپرده‌گذار چینی که برای زندگی روزمره به درآمد حاصل از سود سپرده‌های بانکی متکی هستند، در صورت اجرای سیاست بهره صفر با کاهش شدید درآمد مواجه خواهند شد. این مسئله می‌تواند نارضایتی عمومی و پیامدهای سیاسی به‌همراه داشته باشد.
نکته دیگر که سیاست‌گذاران را محتاط کرده، تجربه تاریخی کشورهایی چون ژاپن و آمریکا است. در ژاپن، نرخ بهره صفر به‌جای حل بحران، زمینه‌ساز رکود طولانی‌مدت و کاهش پویایی اقتصادی شد. در ایالات متحده نیز برخی منتقدان معتقدند که نرخ بهره پایین به ایجاد حباب‌های مالی و افزایش نابرابری کمک کرد. چین نمی‌خواهد در این مسیر گرفتار شود، به‌ویژه در شرایطی که همزمان با چالش‌های ساختاری مانند بدهی‌های سنگین دولت‌های محلی، بحران مسکن، و ضعف مصرف داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
با این حال، برخی اقتصاددانان استدلال می‌کنند که شرایط فعلی چین، خاص و بی‌سابقه است. بدهی سنگین دولت‌های محلی، نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده برای تحریک اقتصاد، و نبود تورم ساختاری، همگی دلایلی هستند که می‌توانند استفاده از ابزار نرخ بهره صفر را توجیه کنند. بانک مرکزی چین در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از آمادگی برای کاهش بیشتر نرخ‌ها نشان داده و در حال مطالعه تجربیات کشورهای دیگر در این زمینه است. اگرچه هنوز به‌طور رسمی اعلام نکرده که به سیاست نرخ بهره صفر روی خواهد آورد، اما مسیر فعلی نشان می‌دهد که تصمیم‌گیران اقتصادی چین با دقت در حال بررسی این گزینه هستند.
در نهایت، بحث بر سر نرخ بهره صفر در چین، تنها یک تصمیم پولی نیست، بلکه بازتاب‌دهنده درگیری گسترده‌تر میان نیاز به رشد اقتصادی و ضرورت حفظ ثبات مالی و اجتماعی است. تصمیم نهایی، وابسته به تحولات ماه‌های آینده در اقتصاد داخلی و شرایط بین‌المللی خواهد بود.
منبع: فایننشال تایمز