پایگاه خبری فولاد ایران - تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که چاه‌های زغال‌سنگ رهاشده و بدپلمپ‌شده می‌توانند منبع مهمی از انتشار گازهای گلخانه‌ای باشند و تهدیدی جدی برای تلاش‌های جهانی در کاهش گرمایش زمین محسوب شوند. این چاه‌ها، که اغلب برای اکتشاف کوتاه‌مدت زغال‌سنگ حفر شده‌اند و پس از پایان عملیات به‌درستی پلمپ نشده‌اند، باعث انتشار متان، گازی نامرئی و بی‌رنگ، به جو می‌شوند که اثرات شدید و فوری بر تغییرات اقلیمی دارد.
به گزارش اویل پرایس، متان (CH₄) برخلاف دی‌اکسید کربن، گرمای بسیار بیشتری در جو به دام می‌اندازد. طی ۲۰ سال اول پس از انتشار، هر مولکول متان ۸۰ برابر بیش‌تر از CO₂ گرما به دام می‌اندازد. حدود ۲۵٪ گرمایش جهانی فعلی ناشی از متان است.
کاهش ۴۵٪ انتشار متان تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند کمک کند اهداف توافق پاریس برای محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد محقق شود.
متان عمدتاً از چاه‌های نفت، گاز و زغال‌سنگ رهاشده و نشت از زیرساخت‌های قدیمی انرژی منتشر می‌شود و به‌خاطر نامرئی بودن و بی‌بو بودن، اغلب بدون شناسایی باقی می‌ماند.
محققان دانشگاه کوئینزلند با استفاده از سیستم Quantum Gas LiDAR یک چاه زغال‌سنگ رهاشده در منطقه سورات بیسین را بررسی کردند و دریافتند این چاه به طور سالانه ۱۹,۷۶۸ تن معادل CO₂ گاز متان آزاد می‌کند؛ معادل انتشار ۱۰,۰۰۰ خودرو که هرکدام سالانه ۱۲,۰۰۰ کیلومتر می‌رانند.
بررسی‌ها طی یک هفته و تحت شرایط آب و هوایی مختلف انجام شد تا میزان انتشار در دماها و رطوبت‌های متفاوت بررسی شود.
چاه دیگری نیز مشاهده شد که متان را همراه با فوران آب‌های زیرزمینی مانند چشمه طبیعی آزاد می‌کرد.
فیلیپ هیز، استاد دانشگاه کوئینزلند، می‌گوید: «این نخستین اندازه‌گیری بلندمدت متان از یک چاه زغال‌سنگ رهاشده است. حدود ۱۳۰,۰۰۰ چاه در کوئینزلند وجود دارد که کیفیت پلمپ آن‌ها ناشناخته است.»
بسیاری از چاه‌ها با سیمان نامناسب یا تنها با یک بسته سیمان پلمپ شده و سپس با خاک پوشانده شده‌اند، که کافی نیست تا مانع انتشار متان شود. فشار هزینه و مقررات ناکافی باعث شده شرکت‌ها توجه کمی به کیفیت پلمپ داشته باشند.
این چاه‌ها معمولاً عمق زیادی ندارند و تنها برای بررسی کیفیت زغال‌سنگ یا نفت حفر می‌شوند، اما اثرات زیست‌محیطی آن‌ها می‌تواند دهه‌ها ادامه داشته باشد.
در ایالات متحده، حدود ۴.۵ میلیون چاه نفت و گاز از دهه ۱۸۵۰ حفر شده و تقریباً ۳.۵ میلیون چاه رها شده‌اند.
بر اساس گزارش EPA، این چاه‌ها در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۷۵,۰۰۰ تن متان منتشر کردند؛ معادل انتشار گازهای گلخانه‌ای ۱.۷ میلیون خودرو.
همچنین در سایر نقاط جهان، هزاران چاه زغال‌سنگ، نفت و گاز وجود دارند که طی چند دهه با فرآیندهای متنوع و گاه ناقص تعطیل شده‌اند و به همین دلیل، احتمال نشت گازهای گلخانه‌ای از آن‌ها بالا است.
برای کاهش انتشار متان، پژوهشگران شناسایی و نقشه‌برداری دقیق چاه‌های رهاشده برای تعیین محل‌هایی که بیشترین خطر انتشار متان را دارند را پیشنهاد می‌کنند. پلمپ مجدد چاه‌های پرخطر با استانداردهای مهندسی دقیق و پایدار، به‌ویژه آن‌هایی که بالاترین میزان انتشار را دارند، تشدید مقررات و استانداردهای خروج از خدمت برای چاه‌های جدید و اطمینان از پلمپ کامل آن‌ها در پایان عمر عملیاتی و استفاده از فناوری‌های نوین سنجش گاز مانند سیستم‌های LiDAR و حسگرهای پرتابل برای پایش مستمر نشت گازها، از جمله راهکارهای دیگر پیشنهادی است.
در استرالیا، اجرای نقشه‌برداری رترو اکتیو برای مناطق زغال‌سنگ قدیمی به همراه همکاری با شرکت‌های اکتشاف، می‌تواند راهکاری سریع و موثر برای کاهش انتشار متان باشد.
کاهش انتشار متان می‌تواند تاثیر فوری و ملموس بر گرمایش زمین داشته باشد. پلمپ صحیح چاه‌ها باعث کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی در مناطق اطراف می‌شود.
جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای از چاه‌های رهاشده می‌تواند هزینه‌های آینده برای پاکسازی و جبران خسارت‌های محیط زیستی را کاهش دهد.
چاه‌های رهاشده زغال‌سنگ، نفت و گاز، هرچند کوچک و اغلب نادیده گرفته‌شده‌اند، اما می‌توانند بمب ساعتی متان برای تغییرات اقلیمی باشند. اقدامات سریع، برنامه‌ریزی دقیق و استانداردهای سختگیرانه می‌توانند انتشار این گازها را مهار کرده و گام مؤثری در مسیر کاهش گرمایش زمین و حفاظت از محیط زیست بردارند.
منبع: Oilprice