پایگاه خبری فولاد ایران - چین در حالی قدرت‌نمایی واقعی خود را نشان می‌دهد که غرب همچنان چشم به نمایش اتحاد شی جین‌پینگ با پوتین و کیم‌جونگ‌اون دوخته است. اما تحولات ژئوپلیتیکی اصلی در جای دیگری رخ می‌دهد: سرمایه‌گذاری عظیم چین در انرژی‌های پاک در جنوب جهانی، که در مقیاس و اثرگذاری با «طرح مارشال» آمریکا پس از جنگ جهانی دوم قابل مقایسه است.
طبق گزارش ژاپن تایمز، از سال ۲۰۲۲ تاکنون، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در صنایع سبز بین ۲۲۷ تا ۲۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ رقمی هم‌سنگ ارزش تورمیافته طرح مارشال. تنها در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، سرمایه‌گذاری چین در کارخانه‌های تولید فناوری‌های سبز به ترتیب به ۶۶ و ۷۲ میلیارد دلار رسید که حدود ۴۰ درصد کل سرمایه‌گذاری خارجی این کشور بود.
این را می‌توان مرحله دوم از گذار انرژی چین دانست. مرحله اول بر صادرات محصولات نهایی مانند پنل‌های خورشیدی، خودروهای برقی و باتری‌ها متمرکز بود. نتیجه آن، افزایش سهم انرژی خورشیدی در شبکه برق کشورهای در حال توسعه بود؛ به‌گونه‌ای که اکنون دو‌سوم بازارهای نوظهور سهم بیشتری از انرژی خورشیدی نسبت به ایالات متحده (۹ درصد) دارند. در ترکیه، اندونزی، مالزی و امارات، پذیرش خودروهای برقی هم‌پای یا حتی سریع‌تر از کشورهای توسعه‌یافته است.
این روند تأثیر مستقیمی بر بازار جهانی سوخت‌های فسیلی گذاشته است. تنها صادرات پنل خورشیدی چین در سال گذشته باعث کاهش بلندمدت چهار میلیارد تن دی‌اکسیدکربن شد، معادل حدود ۴۰ روز انتشار جهانی. در پاکستان، واردات گاز طبیعی مایع به دلیل افزایش برق خورشیدی کاهش یافته و در عربستان، مصرف نفت کوره برای تولید برق با سرعتی بی‌سابقه رو به کاهش است.
مرحله دوم این راهبرد بر سرمایه‌گذاری مستقیم در تأسیسات تولیدی متمرکز است؛ اقدامی که شغل، زیرساخت و تعهد بلندمدت کشور میزبان به فناوری پاک ایجاد می‌کند. برای نمونه، کارخانه ۲ میلیارد دلاری تولید کاتد باتری در مراکش ظرفیت تأمین ۷۰ گیگاوات‌ساعت باتری در سال را خواهد داشت، معادل نیاز ۱.۲ میلیون خودروی برقی. در اندونزی نیز یک کارخانه پنل خورشیدی با ظرفیت سالانه ۱.۶ گیگاوات افتتاح شده که موجب شد دولت هدف انرژی خورشیدی خود را شش برابر، یعنی تا ۱۰۰ گیگاوات افزایش دهد.
این تحولات معادلات انرژی و روابط بین‌الملل را دگرگون می‌کند. همان‌گونه که بحران نفتی ۱۹۷۳ کشورهای غربی را به تغییر مسیر از نفت خاورمیانه به سمت هسته‌ای و زغال‌سنگ واداشت، اکنون زنجیره تأمین انرژی پاک، امنیت اقتصادی جدیدی برای کشورهای در حال توسعه فراهم می‌آورد.
چین امروز به جنوب جهانی برق ارزان و پاک، اشتغال، رشد اقتصادی و هوای سالم عرضه می‌کند. در مقابل، ایالات متحده و برخی کشورهای غربی بیشتر با تعرفه‌ها، بی‌ثباتی سیاستی و مناقشات داخلی شناخته می‌شوند. این شکاف آشکار نشان می‌دهد که چین با «طرح مارشال سبز» خود مسیر توسعه و نفوذ پایدار در جنوب جهانی را هموار کرده و نقش‌آفرینی در رقابت ژئوپلیتیک قرن بیست‌ویکم را به‌دست گرفته است.
منبع: Japan Times