پایگاه خبری فولاد ایران - با وجود تمرکز عمومی بازارهای انرژی بر شرکتهای بزرگ نفتی بورسی، شواهد فزایندهای نشان میدهد که در دهه آینده، شرکتهای ملی نفتی (NOCs) نقش تعیینکنندهای در جهتدهی عرضه و سرمایهگذاری انرژی خواهند داشت. طبق گزارش اویل پرایس، این شرکتها به دلیل پشتیبانی سیاسی، هزینه استخراج پایینتر و دیدگاه بلندمدت نسبت به شرکتهای بورسی، سریعتر و قاطعتر عمل میکنند و زنجیرههای تأمین و داراییهای کلیدی آینده را زودتر شکل میدهند.
گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA) و تحلیلهای اوپک، وود مکنزی و ریستاد انرژی همگی نشان میدهند که سرمایهگذاریهای بالادستی به نفع تولیدکنندگان دولتی در حال افزایش است. در مقابل، شرکتهای بینالمللی بیشتر به پروژههای کوتاهمدت و توسعه میادین موجود محدود شدهاند.
روندهای منطقهای:
• آسیا: شرکتهای ملی آسیایی به جای کنار گذاشتن هیدروکربنها، تمرکز خود را بر بخشهای کلیدی مثل گاز، پتروشیمی، فلزات و تجارت انرژی گذاشتهاند. پتروچاینا و سینوپک سرمایهگذاریهای خود را روی قراردادهای بلندمدت LNG، پتروشیمی، هیدروژن و جذب و ذخیره کربن افزایش دادهاند. شرکت CNOOC هم روی پروژههای بالادستی و LNG تمرکز دارد و به دنبال کنترل مستقیم گاز مورد نیاز مشتریان صنعتی است. شرکتهایی مثل پتروناس و ONGC هند نیز با استراتژی مشابهی دسترسی بلندمدت به گاز و زیرساختها را تثبیت میکنند.
• خاورمیانه و خلیج فارس: شرکتهای ملی منطقه بیشترین سهم هزینهکرد بالادستی جهان را به خود اختصاص دادهاند و عمده سرمایهگذاریها به پروژههای بلندمدت و یکپارچه معطوف شده است. ادنوک ظرفیت LNG خود را تا ۲۰۳۵ افزایش میدهد و در گاز آمریکای شمالی نیز حضور دارد. قطر انرژی با توسعه میدان شمالی و قراردادهای بلندمدت بازارهای اروپا و آسیا را هدف گرفته است. آرامکو نیز زنجیرهای یکپارچه از بالا تا پاییندستی، گاز و انرژیهای نو را در بازارهای مصرفی مختلف توسعه میدهد. راهبرد کل منطقه تأکید بر سرمایهگذاری بیشتر، مقیاس بزرگ و نزدیکی به مشتری نهایی است.
• آمریکای لاتین: شرکتهای ملی بیشتر در حفظ تولید فعلی و مدیریت ریسکهای مالی تمرکز دارند. پتروبراس روی میادین پیشنمک تمرکز کرده، اکوپترول کلمبیا به دنبال تنوع درآمد با ورود به برق و انرژیهای تجدیدپذیر است، اما برخی شرکتها مانند پمکس، PDVSA و YPF با مشکلات مالی و سیاسی دستوپنجه نرم میکنند.
• آفریقا: دولتها در تلاشند شرکتهای ملی خود را از نقش صرف دریافتکننده حق امتیاز به اپراتورهای فعال تبدیل کنند. نیجریه تولید و پالایش داخلی را افزایش میدهد و کشورهای موزامبیک، سنگال، غنا و اوگاندا به پروژههای گاز و LNG چشم دوختهاند، اما ریسکهای اجرا و تأمین مالی همچنان بالا باقی مانده است.
• آمریکای شمالی: به ویژه آمریکا، مقصد مهمی برای سرمایهگذاری خارجی شرکتهای ملی است. داراییهای گاز، LNG و پتروشیمی به دلیل ثبات مقررات و جریان نقدی مطمئن نقش مهمی در تنوعبخشی و کاهش ریسک پرتفوی NOCها دارند.
نقشه راه انرژی دهه آینده به وضوح نشان میدهد که کنترل ظرفیت و امنیت عرضه انرژی بیش از هر زمان دیگری در اختیار شرکتهای ملی نفتی است، نه شرکتهای بورسی که تحت فشار بازده کوتاهمدت سهامداران هستند. هر منطقه رویکرد و اولویت خاص خود را دارد، اما همه در یک نقطه مشترکند: شرکتهای ملی به عنوان بازیگران کلیدی در سرمایهگذاری، توسعه زیرساختها و حفظ امنیت عرضه در بازار جهانی انرژی پیشرو خواهند بود.
منبع: Oilprice