پایگاه خبری فولاد ایران- طی هفته‌های اخیر، دولت‌های ایالات متحده و بریتانیا به‌صورت رسمی از برنامه‌های خود برای تسریع یا به‌تعویق انداختن خودروهای خودران پرده برداشته‌اند. ماه گذشته، دولت آمریکا اعلام کرد که قصد دارد روند توسعه و استفاده از خودروهای خودران را تسریع کند. بر اساس این طرح، برخی خودروهای خودران از الزامات ایمنی خاصی — مانند آینه‌های عقب — معاف خواهند شد و قوانین مربوط به گزارش تصادفات نیز اصلاح خواهد شد.
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، این در حالی است که دولت بریتانیا تاریخ پیش‌بینی‌شده برای تأیید کامل خودروهای خودران را از سال ۲۰۲۶ به نیمه دوم سال ۲۰۲۷ موکول کرده است.
اما خودروهای خودران دقیقاً چه هستند؟ چه کشورهایی در این مسیر پیشتازند؟ و آینده این فناوری چگونه خواهد بود؟
اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های آمریکا (NHTSA) از اصطلاح «سامانه‌های رانندگی خودکار» (Automated Driving Systems) برای خودروهایی استفاده می‌کند که دیگر نیازی به راننده انسانی ندارند. این نهاد توضیح می‌دهد که به‌جای اصطلاح «خودران» که بیشتر حالت عمومی دارد، از واژگان دقیق‌تری در سطوح بالای خودکارسازی استفاده می‌کند، چراکه «خودران» صرفاً وضعیت عملکردی خودرو را نشان می‌دهد، نه قابلیت‌های آن را.
خودکارسازی یک طیف پیوسته است و با پیشرفت فناوری و قوانین، آنچه در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌گیرد نیز تکامل خواهد یافت. یک مقاله سفید منتشرشده توسط مجمع جهانی اقتصاد و گروه مشاوره بوستون، شش سطح از سامانه‌های کمک‌راننده پیشرفته (ADAS) و رانندگی خودکار (AD) را تعریف می‌کند که تنها سطوح ۴ و ۵ به‌عنوان کاملاً «خودران» شناخته می‌شوند.
در این مقاله سفید تحت عنوان «خودروهای خودران: جدول زمانی و نقشه راه آینده» سه کاربرد اصلی برای سال‌های آینده شناسایی شده‌اند:
1. خودروهای شخصی
2. رباتاکسی‌ها و شاتل‌های خودکار
3. کامیون‌های خودران
۱. خودروهای شخصی
این خودروها از نظر حجم بازار بزرگ‌ترین بخش خودروهای خودران هستند. با این حال، بر اساس مقاله، خودکارسازی در این بخش بیشتر به‌صورت تدریجی و افزایشی اتفاق خواهد افتاد تا یک تحول ناگهانی.
تا سال ۲۰۳۰، احتمالاً بیشتر خودروهای جدید به سامانه‌های L2 یا L2+ مجهز خواهند بود (که هنوز نیاز به حضور و توجه راننده دارند). به‌عبارت دیگر، حتی تا پس از ۲۰۳۵ نیز رانندگان باید دستشان روی فرمان و چشمشان روی جاده باشد.
دلایل اصلی این تأخیر: هزینه بالا، سخت‌گیری‌های قانونی و محدودیت در دسترسی بازار.
دستیابی به خودران سطح ۴ همچنان با موانع فنی و قانونی جدی مواجه است.
۲. رباتاکسی‌ها و شاتل‌های خودکار
این نوع خودروها پیش از این در برخی شهرهای آمریکا و چین وارد مرحله اجرا شده‌اند.
با این حال، موانعی همچون تفاوت‌های قانونی میان شهرها، الزامات عملیاتی پیچیده و نیاز به سرمایه‌گذاری عظیم همچنان باقی است.
تا سال ۲۰۳۵ انتظار می‌رود ناوگان‌های رباتاکسی در مقیاس گسترده در ۴۰ تا ۸۰ شهر فعال شوند. کشورهای چین و آمریکا در این حوزه پیشتاز خواهند بود، در حالی که اروپا و خاورمیانه نیز به‌عنوان بازارهای نوظهور مطرح می‌شوند.
۳. کامیون‌های خودران
طبق این مقاله، کامیون‌های خودران قرار است «انقلاب در لجستیک» به‌وجود آورند. آزمایش‌ها و استفاده تجاری اولیه آن‌ها در آمریکا و چین از همین حالا آغاز شده است.
دلیل اقتصادی روشن است: بهره‌وری بالاتر از طریق عملیات ۲۴ ساعته، جبران کمبود راننده و کاهش هزینه کلی مالکیت.
برای مسیرهای بین دو مرکز ثابت (hub-to-hub)، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۵ حدود ۳۰٪ از کامیون‌های جدید در آمریکا خودران باشند.
اروپا و آمریکا هر دو از پیشتازان این حوزه خواهند بود، ولی برای موفقیت اروپا، هماهنگی قانون‌گذاری در سطح قاره بسیار حیاتی است.
خودروهای خودران در آینده‌ای نه‌چندان نزدیک، بخش جدایی‌ناپذیر از حمل‌ونقل جهانی خواهند شد. اما پیشرفت در این مسیر نیازمند فناوری قابل اعتماد، چارچوب‌های قانونی هماهنگ و سرمایه‌گذاری کلان است.
در حال حاضر، چین و آمریکا با فاصله قابل‌توجهی پیشتاز هستند؛ در حالی که اروپا و خاورمیانه فرصت‌هایی برای ورود در مراحل بعدی دارند.
منبع: مجمع جهانی اقتصاد