پایگاه خبری فولاد ایران - رقابت جهانی بر سر هوش مصنوعی همچون مسابقه فضایی دهه ۱۹۶۰ شدت گرفته است. ایالات متحده با نوآوری‌هایی چون ریزتراشه‌های هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی بزرگ پیشتاز است و چین نیز گام‌به‌گام در پی آن حرکت می‌کند. اما اروپا هنوز در حال عقب‌ماندگی است.
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد و بر اساس گزارش جدیدی از شرکت مشاوره‌ای Accenture نشان می‌دهد بیش از نیمی از سازمان‌های بزرگ اروپایی (۵۶ درصد) هنوز سرمایه‌گذاری‌های تحول‌آفرین در حوزه هوش مصنوعی را در مقیاس واقعی اجرا نکرده‌اند. این عقب‌ماندگی در حالی است که کشورهای دیگر میلیاردها دلار برای توسعه هوش مصنوعی هزینه می‌کنند.
اتحادیه اروپا با «قانون هوش مصنوعی» (AI Act 2024) نخستین چارچوب جامع جهانی در این زمینه را تصویب کرد که بر توسعه مسئولانه، امنیت داده و حریم خصوصی تأکید دارد. همچنین «برنامه اقدام قاره‌ای برای هوش مصنوعی» (2025) با هدف رهبری جهانی اروپا در حوزه‌هایی مانند سلامت، زیست‌فناوری و رباتیک آغاز شد و شامل ایجاد «گیگافکتوری‌های هوش مصنوعی» و حمایت از استارتاپ‌ها و SMEها است.
طبق داده‌های یورواستات، تنها ۱۳.۵ درصد شرکت‌های اروپایی تا سال ۲۰۲۴ از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند. این رقم در دانمارک حدود ۲۸ درصد و در رومانی تنها ۳ درصد است. حتی در فرانسه، پیشتاز تولید مدل‌های هوش مصنوعی در اروپا، کمتر از ۱۰ درصد کسب‌وکارها به این فناوری مجهز شده‌اند.
کشورهای شمال اروپا به جای توسعه مدل‌های اختصاصی، بیشتر بر نوآوری و استفاده از مدل‌های موجود تمرکز کرده‌اند. آنها با باز کردن بازارها به روی رقابت بین‌المللی و تکیه بر همکاری استارتاپ‌ها و شرکت‌های بزرگ، زمینه رشد سریع‌تر را فراهم کرده‌اند. برای نمونه، دانمارک با اختصاص ۲۰۰ میلیون یورو به پژوهش، استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی را در بخش‌هایی مانند سلامت و آموزش در اولویت قرار داده است.
کارشناسان معتقدند اروپا باید به جای تقلید از ایالات متحده، مسیر متفاوتی برگزیند؛ تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های محلی، حمایت هدفمند از SMEها، ایجاد بازار دیجیتال واحد و تدوین استراتژی‌های شفاف برای پذیرش و کاربرد هوش مصنوعی.
به گفته کات بورلونگان، عضو هیئت مدیره شورای نوآوری اروپا:
«اروپا به کتابچه راهنمای مخصوص خود نیاز دارد. این مسئله بیش از آنکه به بزرگ‌تر بودن مربوط باشد، به هوشمندانه‌تر عمل کردن بستگی دارد».
منبع: مجمع جهانی اقتصاد