پایگاه خبری فولاد ایران- شرکت آمریکایی انویدیا (Nvidia) به‌تازگی سفارش ۳۰۰ هزار تراشه پیشرفته H20 را به شرکت TSMC تایوان داده است. این تراشه‌ها از جمله پیشرفته‌ترین محصولات صنعت نیمه‌رسانای تایوان هستند و پس از آن تقاضای بی‌سابقه‌ای از سوی بازار چین برای خرید این تراشه‌ها ایجاد شد.
به گزارش نیوزویک، این اتفاق دقیقاً در زمانی رخ داده که دولت ترامپ ممنوعیتی که مانع فروش این تراشه‌ها به چین شده بود را لغو کرده است، ممنوعیتی که در ابتدا به دلیل «نگرانی‌های امنیت ملی» وضع شده بود. لغو این ممنوعیت عملاً راه را برای شرکت‌هایی چون انویدیا باز کرده تا دوباره وارد بازار عظیم چین شوند و فناوری‌های پیشرفته آمریکایی را در اختیار صنعت در حال رشد هوش مصنوعی چین قرار دهند.
چرا این تصمیم اهمیت دارد؟
در ژانویه ۲۰۲۵، مدل هوش مصنوعی چینی به‌نام DeepSeek معرفی شد. این مدل با منابع محدودتری نسبت به نمونه‌های غربی توسعه یافته اما توانایی‌هایی دارد که آن را به سطح مدل‌هایی مانند ChatGPT نزدیک می‌کند. این دستاورد برای بسیاری از تحلیل‌گران به مثابه آغاز یک «جنگ سرد جدید» در عرصه‌ی هوش مصنوعی تلقی شد.
در آوریل همان سال، دولت ترامپ – با استناد به تهدیدهای امنیتی – فروش تراشه‌های پیشرفته از شرکت‌هایی مثل انویدیا را به چین ممنوع کرد. این ممنوعیت در راستای سیاست‌هایی بود که قبلاً دولت بایدن با تصویب قانون CHIPS Act در سال ۲۰۲۲ اجرا کرده بود؛ قوانینی که هدف‌شان تقویت تولید نیمه‌رسانا در آمریکا و جلوگیری از انتقال فناوری به کشورهای رقیب مثل چین و روسیه بود.
اما تنها سه ماه بعد، دولت ترامپ ناگهان این ممنوعیت را لغو کرد و به انویدیا اجازه داد تا دوباره صادرات به چین را از سر بگیرد. در ۱۴ جولای، مدیرعامل انویدیا، جنسن هوانگ (Jensen Huang) اعلام کرد که دولت آمریکا قول داده مجوز فروش تراشه‌های H20 به چین را بازگرداند.
بازگشت انویدیا به بازار چین چه پیامدی دارد؟
تقاضای چین برای تراشه‌های انویدیا بلافاصله پس از لغو ممنوعیت بالا رفت. سفارش جدید انویدیا به TSMC برای تأمین ۳۰۰,۰۰۰ تراشه، پاسخی به همین افزایش تقاضا است.
این تراشه‌ها در هسته‌ی زیرساخت‌های توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی قرار دارند و بازگشت‌شان به بازار چین به معنای تقویت شدید صنعت هوش مصنوعی این کشور خواهد بود.
اما این مسأله در آمریکا نگرانی‌هایی به‌وجود آورده است. چرا که این امکان وجود دارد که چین با استفاده از فناوری آمریکایی، در رقابت جهانی بر سر هوش مصنوعی از ایالات متحده پیشی بگیرد.
چین چه برنامه‌ای دارد؟
در ماه می، مرکز فناوری‌های نوظهور دانشگاه جورج‌تاون گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌داد دو مؤسسه برجسته تحقیقاتی چین در زمینه هوش مصنوعی، در حال راه‌اندازی شعبه‌هایی در شهر ووهان هستند. هدف این مراکز، توسعه مدل‌هایی پیشرفته‌تر و جایگزین برای مدل‌های آماری بزرگ مثل GPT است.
گزارش تأکید دارد که تمرکز چین بر دستیابی به هوش عمومی مصنوعی (AGI) است، نوعی هوش که می‌تواند مانند یک انسان فکر و استدلال کند و این کشور می‌خواهد با عبور از مدل‌های سنتی غربی، از آمریکا پیشی بگیرد.
دیدگاه کارشناسان چیست؟
الکساندرا موساوی‌زاده (Alexandra Mousavizadeh)، مدیرعامل شرکت تحلیل‌گر Evident و خالق شاخص جهانی هوش مصنوعی، در گفت‌وگو با نیوزویک دو مسیر احتمالی برای آمریکا مطرح می‌کند:
1. آمریکا می‌تواند همچنان تلاش کند تا دسترسی چین به تراشه‌ها را محدود کرده و دیوارهای فناورانه ایجاد کند. در عین حال، باید به‌شدت روی زیرساخت‌های داده در داخل کشور سرمایه‌گذاری کند تا در این رقابت پیشتاز بماند.
2. یا می‌تواند راهی متفاوت انتخاب کند: باز کردن دسترسی جهانی به فناوری، در جهت تقویت همکاری بین‌المللی. او می‌گوید همکاری‌های گذشته بین آمریکا، اروپا و چین در حوزه فناوری، عامل کلیدی پیشرفت‌های فعلی بوده است.
لغو ممنوعیت فروش تراشه به چین از سوی دولت ترامپ و افزایش ناگهانی صادرات انویدیا، فرصت تازه‌ای را در اختیار چین گذاشته تا به توسعه‌ی سریع‌تر هوش مصنوعی خود ادامه دهد، آن هم با تکیه بر پیشرفته‌ترین فناوری آمریکایی.
این وضعیت سوال‌های مهمی درباره آینده رقابت ژئوپلیتیک در زمینه فناوری و هوش مصنوعی به‌وجود آورده است:
آیا همکاری جهانی باعث پیشرفت همگانی خواهد شد؟ یا اینکه رقابت پنهان بین قدرت‌های بزرگ، سرنوشت فناوری‌های آینده را تعیین خواهد کرد؟
منبع: Newsweek