پایگاه خبری فولاد ایران - با آنکه جهان در آستانه یک جهش بزرگ در هوش مصنوعی است، روسیه با وجود سابقه قوی در مهندسی و فناوری، به‌طرزی قابل توجه از این رقابت عقب مانده است. کشورهایی مثل ایالات متحده، چین، و برخی کشورها در خاورمیانه و آسیای جنوب‌شرقی اکنون در خط مقدم این موج فناوری نوین قرار دارند.
به گزارش فایننشال تایمز، روسیه دارای پیشینه‌ای غنی در مهندسی و فناوری — از موتورهای جستجوی اینترنتی مثل یاندکس (Yandex) تا پیام‌رسان تلگرام — است، اما این مزیت سنتی در شرایط جدید چندان به کمک نیامده است.
بعد از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، بسیاری از کارآفرینان و کارکنان فناوریِ پیشرو کشور روسیه را ترک کرده‌اند یا فعالیت‌شان را به بیرون منتقل کرده‌اند تا از فشارهای سیاسی، سانسور و تحریم‌های غرب فرار کنند. یکی از نمونه‌ها جداسازی شرکت یاندکس به دو بخش داخلی و بین‌المللی بود، به‌طوری که بخشی از آن تبدیل به «نبیوس» شد و قراردادهایی را با مایکروسافت امضا کرد.
تحریم‌های بین‌المللی دسترسی روسیه به تراشه‌ها و پردازنده‌های پیشرفته به‌ویژه GPUها را دشوار کرده‌اند؛ همان سخت‌افزاری که در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی بزرگ ضروری‌اند. این موضوع بر توانایی رقابت روسیه در سطوح جهانی تأثیر منفی داشته است.
در حالی که روسیه به‌طور مخفی یا نیمه‌آشکار بر روی پروژه‌های نظامی با قابلیت هوش مصنوعی مانند پهپادهای خودران کار می‌کند، اما در حوزه فناوری غیرنظامی، توسعه محصولاتی که بتوانند در بازارهای بین‌المللی رقابت کنند، بسیار محدود است.
مدل‌های زبان بزرگ روسی هنوز فاصله قابل توجهی با رقبای غربی و چینی دارند. همچنین سرمایه‌گذاری کلان در زیرساخت‌ها و مراکز داده پیشرفته برای پشتیبانی از هوش مصنوعی سنگین کم‌رنگ‌تر است.
عدم شفافیت کامل در پروژه‌ها و داده‌ها: دشواری‌ها برای ارزیابی وضعیت واقعی هوش مصنوعی در روسیه به دلیل کنترل شدید دولتی و کمبود اطلاعات مستقل.
خروج مهندسان و دانشمندان تأثیر مهمی بر نوآوری و توسعه داخلی خواهد گذاشت.محدود بودن منابع مالی، فشار تحریم‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی موانعی جدی‌اند.
با وجود شعارها و برخی تلاش‌ها برای تسریع توسعه AI در روسیه، عوامل ساختاری، سیاسی و بین‌المللی باعث شده‌اند این کشور نتواند به‌صورت جدی در مسابقه جهانی هوش مصنوعی حضور داشته باشد. اگر تغییراتی در سیاست داخلی، مدیریت استعدادها، زیرساخت سخت‌افزاری، و روابط بین‌المللی حاصل نشود، احتمالاً روسیه همچنان در کناره موج هوش مصنوعی باقی خواهد ماند — حتی با وجود سابقه فنی و مهندسی قدرتمند.
منبع: فایننشال تایمز